Gatunki ryb
zamieszkujących nasz staw
W naszym akwenie mamy różnorodną populacje ryb wśród których dominują ryby spokojnego żeru, są również drapieżniki. Staramy się by każdy wędkarz znalazł coś dla siebie.
Płoć (Rutilus rutilus)
Niewielka ryba z rodziny karpiowatych, długość 25-30 cm. Otwór gębowy wąski, ustawiony prawie poziomo. Czerwonawe oczy to znak rozpoznawczy płoci. Grzbiet ciemnozielony do niebieskozielonego, boki srebrzyste czasami z żółtawym połyskiem. W okresie tarła brzuch połysuje czerwonawo. Płetwy piersiowe, brzuszne i odbytowa są czerwonawe. Płoć roścnie bardzo wolno, długość 20 cm uzysuje dopiero w wieku 9-10 lat.
Płocie żyją w stadach, żerują gromadnie, są płochliwe i bardzo ostrożne. Ryby te zjadają pokarm roślinny i zwierzęcy, narybek żywi się planktonem.
Samice osiągają dojrzałość płciową w 3–4 roku życia, przy długości około 10 cm, samce o rok wcześniej. Tarło odbywa się zazwyczaj na przełomie kwietnia i maja przy temperaturze 15–16 °C. Samica o długości 10 cm składa około 2500 ziaren ikry. Wylęg następuje po upływie około 12 dni.
Wzdręga (Scardinius erythrophthalmus)
Gatunek ryby z rodziny karpiowatych, często mylona z płocią, od której jest bardziej jaskrawo ubarwiona i ciało ma silniej spłaszczone. Otwór gębowy wąski, skośnie skierowany ku górze. Oczy złociście lśniące, grzbiet i wierzchnia część głowy zielonoszare do zielonobrązowych, boki jaśniejsze o mosiężnym połysku. Strona brzuszna umaszczona srebrzyście. Płetwy brzuszne, odbytowa i grzbietowa pomarańczowe do krwistoczerwonych. Długość 20-30 cm. Ryba stadna, przebywająca zwykle pod powierzchnią wody wśród przybrzeżnej roślinności. Małe osobniki żywią się planktonem, po osiągnięciu około 7 cm żywią się głównie roślinnością wodną.
Tarło odbywa się w kwietniu i maju, bywa, że i w czerwcu. Samce w tym okresie przybierają szatę godową pokrywając się na głowie i grzbiecie wysypką tarłową. Samina składa do 100 tyś. czerwonych jajeczek o średnicy 1,5 mm.
Ciekawostka: Wzdręgi w różnych rejonach mają różne nazwy zwyczajowe jak np. zręka, zdranka, zdreń, płoć żółta, żółtooka czy krasnopióra.
Lin (Tinca tinca)
Ostrożny, bardzo płochliwy samotnik, trzymający się w ciągu dnia w pobliżu dna. Zwarte, mocno zbudowane ciało o szerokim trzonie ogonowym. Oczy małe. Otwór gębowy mały, w ącikach otworu gębowego jeden wąsik. Grzbiet najczęściej ciemnozielony lub ciemnobrązowy. Boki jaśmiejsze, mosiężne, połyskujące, strona brzuszna żółtawobiała. Długość 20-30 cm, masymalnie 60 cm a ciężar do 7 kg. Dieta lina jest zróżnicowana i zależna od typu środowiska, które zasiedla. Narybek początkowo odrzywia się pierwotniakami, glonami z czasem w diecie lina pojawiają się larwy jętek i muchówek a także chruściki i drobne ślimaki. Dojrzałość płciową osiąga miedzy 3 a 4 rokiem życia. U dojrzałych osobników występuje dymorfizm płciowy (samce mają dłuższe płetwy piersiowe i brzuszne a także grubszy promień płetwy brzusznej). Tarło w Polsce przypada na czerwiec-sierpień. Skłądanie jaj odbywa się etapowo od 1 do 9 razy. W sumie samica składa do 400 tyś jajeczek. Rozwój zarodka w jaju trwa około 3 dni. Między 6 a 10 dniem od wylęgu zaczynają aktywnie żerować.
Karaś pospolity (Carassius carassius)
Bardzo plastyczna ryba karpiowata, wytrzymująca silne zanieczyszczenia wody i niedobory tlenu. Ciało silnie wygrzbiecone, rótkie i krępe, bocznie ścieniowane. Brak wąsów. Grzbiet brązowawy z zielonym połyskiem, boi jaśniejsze żółtawobrązowe. Na trzonie ogona ciemna plama. Długość 25 - 35 cm, masymalnie 50 cm. W naszym stawie występuje również karaś srebrzysty.
Karaś żywi się bezkręgowcami wodnymi żyjącymi w mulistym dnie lub jego pobliżu, rzadziej żywi się roślinnością. Tarło trwa od maja do lipca. Samica składa około 200 tyś jaj na płytkich miejscach porośnietych wodną roślinnością. Wylęg następuję po około 5-7 dniach.
Leszcz (Abramis brama)
Ciało silnie wygrzbiecone oraz bocznie spłaszczone, pokryte dużymi,
łatwo usuwalnymi łuskami. Otwór gębowy dolny, tworzy charakterystyczny,
wysuwalny ryjek. Grzbiet leszcza jest ciemny, z zielonkawym odcieniem, brzuch białawy,
płetwy szaroniebieskie, jego boki zaś u młodych osobników srebrzyste, z
wiekiem często uzyskują złotawy połysk. Leszcz jest typowym bentosożercą - żeruje w osadach dennych, dzięki specyficznej budowie pysa zasyna muł wyszukując w ten sposób cząsetek pokarmu. Młode osobniki żywią się zooplantktonem. Dojrzałośćpłciową leszcze osiągają w wieku 4-7 lat. Tarło następuje w maju i czerwcu. U samsców w tym czasie występuje tzw. wysypka tarłowa.
Jaź (Leuciscus idus)
Ryba stadna, spędzająca większość czasu w pobliżu powierzchni wody. Wyciągnięte, dość wygrzbiecone, bocznie ścienione ciało o małej głowie i wąskim, sierowanym nieco u górze otworze gębowym. Grzbiet szarozielony do szaroczarnego. Boi jaśniejsze o intensywnym srebrzystym połysku. Oczy żółte. Płetwy grzbietowa i odbytowa niebieskoszare, pozostałe płetwy czerwonawe. Długość 30-50 cm, masymalnie do 80 cm.
Jazie żywią się owadamy, mięczakami, skorupiakami a czasem nawet małymi rybami. Dojrzałośćpłciową osiągają w wieku 3-4 lat, tarło odbywają wiosną. Trze się w miejscach o piaszczystym lub żwirowym podłożu, czasem silnie zarośniętych. Jazie żyją od 10 do 15 lat.
Kiełb(Gobio gobio)
Towarzyska, przydenna ryba spędzająca ciepłe letnie miesiące na płyciznach. Ciało jest wrzecionowate, wygrzbiecone i lekko bocznie spłaszczone o szerokim trzonie ogonowym. Głowa długa, oczy duże, pysk tępy, otwór gębowy dolny. Na górnej szczęce dwa charakterystyczne krótkie wąsiki sięgające najwyżej do oka. Grzbiet jest barwy brązowo-czarniawej, brązowo-niebieskawej bądź
brązowo-zielonkawej. Boki są jaśniejsze, srebrzyste lub żółtawe z pasem
6–12 dużych, ciemnych plam barwy niebieskiej, aż do fioletowej. Płetwy
szarawo-żółte lub bladoróżowe. Płetwa ogonowa jest rozwidlona i narapiana małymy plamkami. Młode osobniki odżywiają się planktonem i małymi larwami owadów. Później odżywia się rozmaitymi bezkręgowcami. Dojrzewa płciowo w wieku 2–3 lat. Trze się w maju i czerwcu. Ikra
o średnicy ok. 1,5 mm składana jest w liczbie 1000–3000 sztuk, na
kamieniach i zatopionych korzeniach. Narybek wykluwa się po około 8
dniach, żyje na płyciznach, gromadnie, żywiąc się początkowo bardzo
drobnym pokarmem. Kiełb żyje do 7 lat.
Okoń (Perca fluviatilis)
Ciało wysokie, bocznie spłaszczone. Łuski
małe, ktenoidalne, mocno osadzone w skórze. Pokrywy skrzelowe
zakończone ostrymi kolcami, a ich górna krawędź jest ząbkowana. Otwór
gębowy duży, przedni, tylna krawędź szczęki sięga do oka.
Grzbiet ciemnoszary do oliwkowozielonkawego, boki jaśniejsze. Na
grzbiecie i bokach 5–9 poprzecznych, ciemnych smug, brzuch biały lub
wchodzący w czerwonawy kolor o srebrzystym połysku. Samce są zazwyczaj bardziej ubarwione od samic. Osiągają długość nawet do 50 cm.
Żeruje głównie o wschodzie i zachodzie słońca nie unikając innej pory dnia. Dorosłe osobniki zjadają głównie ryby, np. płocie oraz większe bezkręgowce, np. raki.
Narybek żywi się planktonem, później ikrą innych ryb (zwłaszcza karpiowatych).
Trze się od marca do czerwca na płyciznach. Wylęg po 14–21 dniach. Świeżo wylęgłe larwy mierzą 3–6 mm i posiadają jajowatego kształtu woreczek żółtkowy zawierający kroplę tłuszczu, która umożliwia im unoszenie się na wodzie.
Sandacz (Sander lucioperca)
Ciało wydłużone, lekko spłaszczone. Głowa stosunkowo mała, otwór gębowy przedni, sięgający za tylną krawędź oka, paszcza silnie uzębiona, kilka zębów w przedniej części szczęki znacznie większych od pozostałych. Oczy duże, opalizujące, świecące w ciemnościach. Płetwy grzbietowe dość daleko oddalone od siebie. Grzbiet szarozielony lub szarobrązowy, boki jasne srebrzystozielone z 8–12 ciemnymi smugami często rozmazującymi się w plamy, brzuch biały. Płetwy grzbietowe i ogonowa pokryte ciemnymi plamkami, rozmieszczonymi regularnie między promieniami. Dorasta do 100–130 cm długości i 10–15 kg masy ciała.
Ten drapieżnik aktywny jest wieczorem, szczególnie po zachodzie słońca, w nocy oraz nad ranem. Dobrze widzi w ciemności. Wylęg żywi się planktonem, przy długości 3–4 cm zaczyna polować na narybek innych ryb. Żywi się główne niewielkimi rybami, wielkość zjadanych ryb ogranicza dość wąskie gardło. Często długo goni zdobycz płynąc charakterystycznym, zygzakowatym torem, atakując ją z bliska, osiągając przy tym prędkość do 30 km/h.
Trze się w kwietniu i maju przy temperaturze około 12 °C. Samiec buduje prymitywne gniazdo wśród korzeni roślin lub zatopionych gałęzi, samica składa do niego średnio 200-300 tysięcy ziaren ikry o średnicy 0,8–1,5 mm. Ikra ma barwę jasnożółtą i jest kleista. Samiec strzeże gniazda chroniąc ikrę oraz świeżo wykluty wylęg przed zamuleniem oraz zapewnia stały dopływ czystej, natlenionej wody. Okres inkubacji przy temp 10 °C wynosi 12 dni, przy temp. 20 °C skraca się do 3 dni. W wieku 4 lat sandacz osiąga średnio 50–60 cm długości i 1,5–2 kg masy ciała.
Szczupak (Esox lucius)
Szczupak pospolity osiąga długość do 1,5 m i masę do około 10 kg. Ciało jest spłaszczone, opływowe. Głowa wydłużona, ze zwężającymi się szczękami i bardzo szerokim spłaszczonym pyskiem. Zęby szczupaka na żuchwie są skierowane do środka i bardzo ostre, szczęka jest ich pozbawiona. Ponadto liczne zęby występują na kości podniebiennej, kościach międzyszczękowych, lemieszu, kości gnykowej oraz łukach skrzelowych. Płetwa grzbietowa i odbytowa są przesunięte mocno do tyłu i położone blisko siebie. Ubarwienie zmienne w zależności od warunków środowiska. Młode osobniki są zwykle jasnozielone, brązowawe lub srebrzyste. Starsze osobniki mają ciemnozielony grzbiet, jaśniejsze nakrapiane żółtymi plamami boki i biały brzuch.
Te drapieżnik normalnie nie jest aktywnym myśliwym, choć zalicza się do najbardziej drapieżnych ryb. Czyha w ukryciu między roślinami wodnymi i czeka na przepływającą zdobycz. Większe osobniki mogą aktywnie gonić ławice ryb, atakować drobne ptaki wodne lub niewielkie zwierzęta lądowe (gryzonie, żaby i inne), które dostały się do wody oraz przedstawicieli własnego gatunku (kanibalizm). Po schwytaniu zdobyczy ryba stara się odwrócić zdobycz, aby połknąć ją od głowy. Złapana ofiara ma nikłe szanse na wyrwanie się, co jest spowodowane ułożeniem zębów drapieżnika do wewnątrz.
Tarło odbywa wczesną wiosną – w marcu i kwietniu, dzięki czemu dorastający narybek może odżywiać się młodym wylęgiem innych ryb, np. płoci. Ikra jest bardzo drobna, jest ona przytwierdzana do roślinności wodnej. Wylęg następuje po 12–15 dniach. Do tarła przystępują już osobniki roczne o długości 30–35 cm, jednak liczba złożonej ikry przez tak młode osobniki jest mała.
Jazgarz (Gymnocephalus cernua)
Osiąga przeciętnie 15–20 cm długości (maksymalnie 25 cm). Ciało lekko
wygrzbiecone, barwy zielonkawej, usiane licznymi ciemnobrązowymi
plamkami. Całe ciało, z wyjątkiem głowy, pokrywają mocno osadzone w skórze drobne, szorstkie łuski. Obie płetwy grzbietowe łączą się ze sobą. Pysk jest mały i tępy, zakończony niewielką paszczą, uzbrojoną w liczne, drobne ząbki. Pokrywa skrzelowa jest zakończona ostrym kolcem.
Żywią się bezkręgowcami, larwami komarów, ochotkowatych czy jętek, zjadają również ikrę innych gatunków ryb.
Tarło odbywa się od połowy kwietnia do końca maja. Ira jest składana w 2-3 rzutach w ilości 1 do 6 tysięcy jajeczek w galaretowanych wstęgach. W wieku 4-5 lat jazgarz mierzy mniej niż 10 cm długości.
Sum (Silurus glanis)
Druga co do wielkości największa w Europie ryba słodkowodna. Nocą aktywna, dzień spędzająca w ukryciu ryba denna. Silnie wyciągnięte, bezłuskie, poryte śluzem ciało. Głowa szeroka, grzbieto-brzusznie spłaszczona. Trzon ogonowy silnie ścieśniony w płaszczyznach bocznych. Głowa duża, otwór gębowy jest duży, silnie uzębiony. Nad górną szczęką znajdują się dwa długie, a pod dolną cztery krótkie wąsy. Ubarwienie zależy od środowiska. Grzbiet jest ciemny lub prawie czarny,
czasem z zielonkawym, niebieskawym lub brązowawym odcieniem. Młodociane osobniki zjadają początkowo skorupiaki, robaki itp. Starsze są drapieżnikami. Poluje na ryby różnych gatunków. Żywi się również padliną. Dojrzałość płciową osiąga w wieku 3–6 lat. Tarło odbywa się od maja do lipca. Samica buduje na oczyszczonym z roślin podłożu prymitywne gniazdo i składa do niego około 500 tys. ziaren ikry,
której pilnuje samiec. Wylęg następuje po 3-4 dniach. Okres larwalny
kończy się po około 21 dniach. Młode osobniki wyglądem przypominają
kijanki.
Węgorz (Anguilla anguilla)
Samica osiąga nawet do 200 cm długości i wagę do 9 kg. Samce są mniejsze od samic i osiągają długość do 60 cm. Ciało wydłużone, wężowate, w przekroju poprzecznym prawie okrągłe. Skóra węgorza pokryta jest grubą warstwą śluzu. Ubarwienie grzbietu ciemnoszarozielone, czasem niemal całkowicie czarne, boki jaśniejsze, brzuch szarawo- lub żółtawobiaławy.
Aktywny jest w nocy. Żywi się głównie fauną denną i drobnymi rybami. Normalnie żyje w wodzie, ale w okresie wędrówek potrafi również przemieszczać się po lądzie, pełzając z szybkością ok. 3 km/h po wilgotnym podłożu pokrytym trawą i mchami.
Jesiotr (Ancipenser lucius)
Ryby jesiotrowate posiadają ciało walcowato wydłużone, poryte pięcioma rzędami tarczek kostnych. Głowa wydłużona tworzy charaterystyczny "nosek". Pysk okolony mięsistymi wargami i wyrostkami czuciowymi znajduje się na dolnej części głowy. Pojedyncza płetwa grzbietowa, płetwa ogonowa przypomina płętwę rekina. Ryby jesiotrowate osiągają długość nawet do 9 metrów i wagę do 1,5 tony (Bieługa - Huso huso). W naszym kraju jeszcze do niedawna żył jesiotr ostronosy, był najwięszą Polską rybą osiągał ponad 4 metry długości i wagę powyżej 300 kg.
Narybek i mniejsze jesiotry jako pokarm preferują głównie plankton.
Większe ryby żywią się praktycznie każdym dostępnym pokarmem w tym m.in.
larwami, bezkręgowcami, a nawet mniejszymi rybami.
Karp (Cyprinus carpio)
W ciągu dnia karp trzyma się zazwyczaj głębszych, zaciemnionych miejsc, przejawiając wzrastającą atywność wraz z zapadającym zmierzchem. Dzika, podstawowa forma karpia (sazan) ma wyciągnięte bocznie, słabo ścieśnione ciało. Wysuwalny otór gębowy ma położenie końcowe. Na górnej wardze występują cztery wąsiki (dwa dłuższe i dwa krótsze). U hodowlanych odmian ciało, w zależności od odmiany, bywa mniej lub bardziej wyciągnięte i wygrzbiecone. Karp dojrzewa w 3-4 roku życia, ro wscześniej niż samince. Trze się w maju i czerwcu w płytkiej, silnie zarośniętej wodzie. Tarło przebiega bardzo hałaśliwie, w jego trakcie tarlaki bardzo często wyskakują ponad powierzchnię wody. Występują odmiany zupełnie bezłuskie lub z łuskami tylko w pobliżu nasad poszczególnych płetw. Wyhodowano również liczne odmiany ozdobne (czerwone, białe, pomarańczowe i wielobarwne). Niektóre odmiany hodowlane karpia:
- - lustrzeń, karp królewski (dawniej karp galicyjski)
- - karp pełnołuski
- - karp bezłuski (golec)
- - karp koi (kolorowe odmiany występujące w naszym stawie)
- - karp zatorski - unikalna odmiana lokalna
Amur biały (Ctenopharyngodon idella)
Dorasta do 150 cm długości i 45 kg masy ciała. Ciało wydłużone, nieznacznie bocznie spłaszczone, walcowate, z szeroką głową. Brzuch lekko zaokrąglony. Pysk tępy, zagłębiony między otworami nosowymi, nie ma wąsów. Grzbiet ciemnozielony do czarnozielonego, boki jaśniejsze żółtozielonkawe. Łuski ciemno obramowane tworzą wzór siatki. Młode osobniki żywią się zooplanktonem, przy długości 6–10 cm zaczyna się odżywiać głównie roślinnością wodną. Amur biały żyje około 15 lat. W sprzyjających warunkach rośnie bardzo szybko. Dojrzewa w 6–7 roku życia.
Tołpyga (Hypophthalmichthys molitrix)
Ryba z rodziny karpiowatych. Ciało krępe, wydłużone, bocznie spłaszczone, słabo wygrzbiecone, pokryte bardzo drobnymi łuskami. Głowa szeroka. Oczy małe, położone poniżej linii symetrii ciała. Grzbiet
ciemnoszary, boki i głowa zielonoszare, brzuch srebrzysty, płetwy
parzyste żółtawe. Płetwa ogonowa silnie wcięta. Osiąga do 130cm długości i wagi ponad 50kg.
Ryba ta żywi się głównie planktonem i drobnym pokarmem roślinnym.
Dorosłe osobniki polują głównie na robaki, mięczaki, a także małe ryby.
Dojrzewa płciowo w wieku 5–6 lat. Samica składa do 500 000 jaj.
Pstrąg tęczowy (Oncorhynchus mykiss)
Pstrąg tęczowy pochodzi z wód Pacyfiku Ameryi Północnej i z Azji Północno-Wschodniej, ale został sprowadzony do Europy już w latach osiemdziesiątych XIX wieku. Ryba ta, zwana popularnie tęczakiem, zaliczana jest do łososi pacyficznych. Pstrąg tęczowy jest w Polsce rybą wyłącznie hodowlaną. Jego ubarwienie zależne jest od wieku i miejsca przebywania. Najczęściej srebrne boki, niebieskoszary lub zielonoszary grzbiet, różowa wstęga wzdłuż linii bocznej ( tórej zawdzięcza swoją nazwę), zawsze czarne plamki na bokach i płetwach. Długość 40-60 cm, maksymalnie w naturalnych warunach 140 cm i 23 kg wagi. Pstrągi tęczowe są drapieżnikami. Podstawę ich jadłospisu stanowią owady i ich larwy. Wiosną żywią się jętkami i ważkami, jesienią owadami zaniesionymi pod wodę przez wiatr. Pstrągi zjadają też małe ryby, żaby, kijanki oraz robaki.
